การลงพื้นที่สำรวจและเก็บข้อมูลครั้งที่ 2 ของนักศึกษาฝึกประสบการณ์ภาคสนาม คลัสเตอร์ที่ 2 ณ บ้านคำแก่นคูณ

เมื่อวันศุกร์ที่ 11 ธันวาคม พ.ศ. 2563 นักศึกษาฝึกประสบการณ์ภาคสนามร่วมกลุ่มฝึก(คลัสเตอร์)ที่ 2 ทั้งหมดจำนวน 58 คน และอาจารย์ประจำคลัสเตอร์ ได้แก่ รศ.ดร.สรรเพชญ อังกิติตระกูล อาจารย์หัวหน้ากลุ่มฝึกที่ 2  และ ผศ.สพญ.ดร.ชุลีพร ศักดิ์สง่าวงษ์ อาจารย์ฝ่ายวิชาการกลุ่มฝึกที่ 2 ได้ลงพื้นที่สำรวจและเก็บข้อมูลครั้งที่สอง ณ หมู่บ้านคำแก่นคูณ ตำบลม่วงหวาน อำเภอน้ำพอง จังหวัดขอนแก่น ซึ่งตามแผนการทำงาน (action plan) การลงพื้นที่ครั้งนี้เป็นการศึกษาครอบครัวและทำงานวิถีทั้ง 6 เครื่องมือในการศึกษาชุมชน ทั้งนี้เพื่อนำข้อมูลที่ได้มารวบรวมทำรายงานวิชาการ นำไปใช้ในวันคืนข้อมูลแก่ชุมชน และนำเสนอผลการสำรวจต่ออาจารย์

ในการลงพื้นที่สำรวจครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อให้นักศึกษาฝึกประสบการณ์ภาคสนาม สายวิทยาศาสตร์สุขภาพทั้ง 6 คณะ ได้แก่ คณะแพทยศาสตร์, คณะทันตแพทยศาสตร์, คณะเทคนิคการแพทย์, คณะเภสัชศาสตร์, คณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น และคณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยเอเชียบัณฑิต ได้ลงพื้นที่เยี่ยมบ้านที่น่าสนใจในการทำการศึกษาครอบครัว โดยมีทั้งครอบครัวทุกขภาวะ และสุขภาวะ และเพื่อให้นักศึกษาได้เก็บข้อมูลที่ต้องใช้ทำงานวิถีเพิ่มเติมให้ครบจากการลงพื้นที่ครั้งแรก

ในการลงพื้นที่ครั้งที่สองได้แบ่งการทำงานเป็นการศึกษาครอบครัวในช่วงเช้า และงานวิถีในช่วงบ่าย ซึ่งมีรายละเอียดการทำงาน ดังนี้

ช่วงเช้าของการลงพื้นที่เป็นการทำงานส่วนของการศึกษาครอบครัว (Family study) ซึ่งได้แบ่งนักศึกษาทั้งหมดออกเป็น 12 กลุ่มย่อย เพื่อเข้าไปศึกษาในครอบครัวที่น่าสนใจ เพื่อสะท้อนคุณภาพชีวิตที่มีทั้งครอบครัวสุขภาวะ และทุกขภาวะ โดยในการศึกษาครอบครัวนี้มีการนำหลักการ INHOMESSS มาใช้เพื่อให้การศึกษาครอบครัวนั้นครอบคลุมทุกมิติ และทุกประเด็นตามที่เราต้องการ

งานช่วงบ่ายเป็นการทำงานตามกลุ่มวิถีชุมชน ดังนี้

วิถีผังเครือญาติ : เวลา 13.00-15.30 น. ได้ไปสอบถามข้อมูลเพิ่มเติม จากที่ยังทำไม่เสร็จในการลงพื้นที่ครั้งที่แล้ว โดยสัมภาษณ์ไปทั้งหมด 4 หลัง ซึ้งผู้ที่ให้ข้อมูลคือ คุณพ่อเสวียน ชุมแวงวาปี, คุณแม่เพ็ญศรี พิศพล, คุณแม่ราตรี อุปศรี และคุณแม่ละไม แนบเนียน แล้วนำข้อมูลจากการสัมภาษณ์มาปรับแก้ไขให้ตรงกัน และถูกต้องที่สุด

วิถีโครงสร้างองค์กรชุมชน : เวลา13.30 น. ได้ไปสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับกลุ่มจิตอาสา (กลุ่มบทบาทสตรีและกลุ่มพัฒนาสตรี) และกลุ่มองค์กรต่างๆที่ไม่เป็นทางการ ผู้ให้ข้อมูล: คุณแม่ปราณี คำบึงกลาง

วิถีระบบสุขภาพชุมชน : 13.30-14.30 น. สอบถามเพิ่มเติมเกี่ยวกับทัศนคติของชาวบ้านการรักษาระหว่างแพทย์แผนปัจจุบันกับแพทย์แผนโบราณ

งานวิถีปฏิทินชุมชน : เป้าหมายงานในวันนี้คือการเก็บตกข้อมูลที่คงค้างจากวันที่ 9 ธ.ค. 2563  เวลา 08.00 น. ฝ่ายเศรษฐกิต สอบถามเก็บข้อมูลจาก แม่ผู้ใหญ่บ้าน ปรียานุช ลำมณีนิล   เกี่ยวกับอาชีพของชาวบ้านในชุมชนว่าประกอบอาชีพอะไรบ้าง และประกอบอาชีพช่วงไหน พบว่าในการปลูกมันจะปลูกตลอดทั้งปี และเก็บเกี่ยวทุกๆสองเดือน, เวลา13.00 น. ฝ่ายสังคมและวัฒนธรรม  สอบถามข้อมูลจาก พระวัชรินทร์ นัยวัตร  เกี่ยวกับงานประเพณีที่ทางวัดมีส่วนเกี่ยวข้องรวมทั้งวิธีการดำเนินกิจกรรม ได้ข้อมูลเพิ่มเติมว่า ในงานบุญผ้าป่าจะมีการจัดกิจกรรมในช่วงเดือนมกราคมตอนวันปีใหม่ และในช่วงวันสงกรานต์ จะมีลูกหลานกลับมาจากการทำงานที่ไกลๆมาร่วมทำบุญ , และ เวลา13.45 เก็บข้อมูลเพิ่มเติมจากคุณยายเเต๋ว สมบูรณ์ พบว่าในวันข้าวประดับดินจะถูกจัดขึ้นในเดือน 9 จะทำในช่วงเวลาหลังเที่ยงคืนเป็นต้นไป ประมาณ 02.00-03.00 น. ส่วนในวันข้าวสากจะถูกจัดขึ้นในเดือน 10 โดยมีลักษณะเดียวกันกับบุญข้าวประดับดินแต่เป็นช่วงเวลากลางวัน จัดเพื่ออุทิศบุญและอาหารไปให้บรรพบุรุษ

วิถีประวัติศาสตร์ชุมชน : เวลา 14.30น. สอบถามข้อมูลเกี่ยวกับการก่อตั้งกองทุนฌาปนกิจศพ จึงสรุปได้ว่าในหมู่บ้านคำแก่นคูณ มีกองทุนหลักๆในหมู่บ้าน 4 กองทุน ได้แก่ กองทุนปุ๋ย กองทุนเงินล้าน กองทุนฌาปนกิจศพ และกองทุนประชารัฐ โดยผู้ให้ข้อมูลคือ นางปรียานุช ลำมณีนิล ผู้ใหญ่บ้านหมู่12 บ้านคำแก่นคูณ

และในเวลา 13.30-14.30 น. ตัวแทนนักศึกษาที่รับผิดชอบโครงการที่ 2 ได้ลงไปสำรวจพื้นที่ ที่จะใช้เตรียมในการทำกิจกรรมโครงการในวันที่ 16 ธันวาคม 2563 โดยมี สิบตำรวจตรีณัฐวุฒิ เหล่าผง คุณครูโรงเรียนบ้านคำแก่นคูณ ช่วยแนะนำสถานที่และอำนวยความสะดวกให้ในการสำรวจโรงเรียนครั้งนี้

หลังจากนั้นคณะนักศึกษา และอาจารย์ ได้ร่วมเดินทางกลับมหาวิทยาลัยของแก่น เวลา 16.00 น. และได้ประชุมนัดหมายการทำงานในวันถัดไป